بررسی بروز موارد حیوان‌گزیدگی در کودکان زیر 16 سال بوشهر؛ 85-1380

زمینه: حیوان گزیدگی و به خصوص گزش سگ یک مشکل شایع سلامت عمومی است که کمتر به آن توجه شده است. بخصوص کودکان چون در تعامل با سگ‎ها کمتر دقت کرده و کم تجربه هستند، خطرات ناشی از سگ‎ها را کمتر جدی می‎گیرند. این مطالعه بروز و شرایط حیوان‌گزیدگی را در کودکان زیر 16 سال در بوشهر بررسی می‌کند. مواد و روش‎ها: در یک مطالعه آینده‌نگر، تمام کودکان کمتر از 16 سال (یا والدین آنها) در استان بوشهر که طی فروردین 1380 تا فروردین 1385 دچار حیوان‌گزیدگی شده بودند مورد مصاحبه قرار گرفتند. قسمتی از اطلاعات هم از طریق پرونده‌های پزشکی آنان جمع‌آوری شده است. یافته‎ها: تعداد240 کودک (سن متوسط 14/9 سال، حداقل 90 روز و حداکثر 15 سال) بررسی شدند. بروز سالیانه حیوان‌گزیدگی 19/0 به ازای 1000 کودک بین 15ـ0 سال بود. بیشتر گزش‎ها مربوط به سنین 15ـ10 سال بود و با کم شدن سن نیز کاهش می‌یافت. اکثریت موارد (6/79 درصد) توسط سگ اتفاق افتاده بود و در 41/82 درصد نیز حیوان اهلی بود. بیشتر کودکان (156 نفر، 65 درصد) یک زخم منفرد داشتند. محل گزیدگی در بچه‌های زیر 5 سال در 5/41 درصد اندام فوقانی و در بچه‌های 5 ساله یا بیشتر در 3/55 درصد اندام تحتانی بود (0001/0=P). شیوع جراحت ناشی از گربه در دختران تقریباً دو برابر پسران بود. در مناطق شهری گزش ناشی از گربه و میمون بسیار بیشتر از مناطق روستایی بود. سه مورد از تمام بیماران بستری شدند (3/1 درصد). تمام بیماران ایمونوگلوبولین‌ هاری و دوره کامل واکسیناسیون (3 یا 5 بار بر اساس این که حیوان تحت نظر قرار گرفته یا گریخته) را دریافت کرده بودند. هیچ ارتباط معنی‌داری بین تعداد زخم (منفرد یا متعدد)، شدت جراحت (سطحی یا عمقی)، جنس و سن (کمتر از 5 سال، بیش از5 سال) با اهلی بودن یا وحشی بودن حیوان وجود نداشت. نتیجه گیری: گزش سگ در کودکان شایع است. چون هزینه پروفیلاکسی بعد از تماس برای سیستم بهداشتی بسیار بالاست، برنامه‌های پیشگیرانه باید روی آموزش عمومی، بویژه کودکان، و آموزش صاحبان حیوانات اهلی باشد.